ឧកញ៉ាទេពពិទូរ ឈឹម
ក្រសេម
យើងសោកស្ដាយណាស់ដែលពុំបានស្គាល់អំពីថ្ងៃខែឆ្នាំកំណើត
និងទីកំណើតរបស់លោក ។ លោកអាចមានកំណើតនៅរវាងទសវត្សទី៧០ ឬ៨០នៃសតវត្សទី១៩ ។ លោក ឈឹម ក្រសេម
គឺជាអ្នកប្រាជ្ញមួយរូបនៅប្រទេសកម្ពុជាដែលបានទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាលយ៉ាងជ្រាលជ្រៅនូវចំណេះដឹងពីលទ្ធិថេរវាទ
។ លោកទំនងជាបានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់ភាសាបាលីជាន់ខ្ពស់ថែមទៀតផង (?) ។ លោកបានបម្រើការងារនៅស្ថាប័នអភិរក្សវប្បធម៌ខ្មែរចំនួនពីរគឺ
បណ្ណាល័យជាតិ (បង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩២៥) និងវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ
(បង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៣០) ដែលមានបេសកកម្មនៅក្នុងការប្រមូល ការចម្លងឡើងវិញ
និងការអភិរក្សឯកសារស្ដីពីសាសនា (ឯកសារជាភាសាបាលី)
ដែលមានវត្តមាននៅតាមទីវត្តអារាមនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ ក្រោយមកវិទ្យាស្ថាននេះក៏បានស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់នាងកញ្ញា
Suzanne Karpelès ដែលព្យាយាមបោះពុម្ពផ្សាយ
និងការផ្សពផ្សាយអត្ថបទសាសនាមួយចំនួន ដោយមានការបកប្រែឯកសារខ្លះជាភាសាខ្មែរ ។
ក្នុងការបន្ថែមទៅលើកិច្ចការចុះបញ្ជី
និងកិច្ចការបកប្រែអត្ថបទសិក្សាខាងផ្នែកសាសនា លោកឧកញ៉ាទេពពិទូរ[1]ឈឹម
ក្រសេម បានចូលរួមផងដែរនៅក្នុងគណៈកម្មការទំនៀមទម្លាប់ និងប្រពៃណីខ្មែរដែលបង្កើតឡើងនៅក្នុងវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យនៅឆ្នាំ
១៩៣៤ ដើម្បីសិក្សាអំពីជាតិពិន្ធុសាស្ត្រនៅប្រទេសកម្ពុជា ។
លោកឧកញ៉ាទេពពិទូរ
ឈឹម ក្រសេម ទំនងជាបានបម្រើការងាររាជការនៅក្នុង ៣រជ្ជកាល គឺនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ
(១៩០៤‑១៩២៧), ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិមុនីវង្ស (១៩២៧‑១៩៤១) និងព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ (១៩៤១‑១៩៧០)
។ លោកជាអ្នកប្រាជ្ញខ្មែរមួយរូបដែលមានចំណេះដឹងខាងផ្នែកភាសាបាលី វប្បធម៌ខ្មែរ
និងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរផងដែរ ។ ក្រៅពីភាសាខ្មែរ (ភាសាជាតិ) និងភាសាបាលី
លោកក៏ចេះភាសាសៀមយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញ ហើយលោកក៏ទំនងជាមានចំណេះដឹងខាងភាសាបារាំងផងដែរ ។ នៅក្នុងកិច្ចការការងារសិក្សាស្រាវជ្រាវ
និងបម្រើការងារនៅវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ លោកបាននិពន្ធ បកប្រែ
និងរៀបរៀងអត្ថបទសិក្សា ស្រាវជ្រាវជាច្រើនចុះផ្សាយនៅក្នុងទស្សនាវដ្ដីកម្ពុជសុរិយាផងដែរ
(បង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩២៦) ។
នៅក្នុងកិច្ចការបម្រើរាជការនេះ
រហូតបានងារជា ព្រះស្នេហាសាទេព ហើយក្រោយមកក៏បានឡើងជា ព្រះមហាពិទូរឈឹម ក្រសេម
គន្ថរចនបណ្ឌិត ។ លោកមានចំណេះដឹងខ្ពង់ខ្ពស់ណាស់
តែគួរឲ្យសោកស្ដាយដែលយើងមិនអាចដឹងអំពីកាលបរិច្ឆេទទទួលមរណភាពរបស់លោក
(លោកអាចទទួលមរណភាពនៅទសវត្សទី ៦០ ឬ៧០?)
ឧកញ៉ាទេពពិទូរ
ឈឹម ក្រសេម បានបន្សល់ទុកនូវស្នាដៃក្នុងផ្នែកអក្សរសាស្ត្រ វប្បធម៌ខ្មែរជាច្រើន
ដូចមានសេចក្ដីសម្រង់ស្នាដៃសំខាន់ៗមួយចំនួនដូចខាងក្រោម ៖
‑
រឿងមហាភារតយុទ្ធ
‑
សាសនប្រវត្តិ (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
សិលាចារឹកនគរវត្ត
‑
ខេមាខេមសរណកថា (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
ពិធីពលិការព្រះពិស្ណុការ (វេស្សកម្ម) (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
ចាតុរង្គបទ (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
ហិតោបទេស ភាគទី១ (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
បញ្ហាស្មុគស្មាញក្នុងសាសនា (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
លទ្ធិទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ពិធីអាវាហ៍វិវាហ៍មង្គល
ដោយថ្វាយបង្គំព្រះករុណា សម្រាប់ព្រះញាតិ នឹង បុត្រមន្ត្រី (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
ព្រះមហាវិហារពុទ្ធគយា (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
លទ្ធិទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ពិធីសូត្រមន្តរំដោះគ្រោះ (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
លទ្ធិទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ សែនខ្មោចមេបាចាស់ទុំក្នុងវេលាមានជម្ងឺ
ដោយមានក្រមុំកំឡោះសហាយគ្នា (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
ប្រវត្តិស្ដេចទឹកស្ដេចភ្លើង (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
វណ្ណគតិ នារាយណ៍ទសាវតារ (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា)
‑
ព្រះរាជពង្សាវតារ (ចុះផ្សាយក្នុងកម្ពុជសុរិយា) ។ល។
ភ្នំពេញ, ថ្ងៃទី០៦
ខែ០៦ ឆ្នាំ២០១៦
រៀបរៀងដោយ ៖ សេង សុវណ្ណដារ៉ា
(រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង)
ឯកសារពិគ្រោះ ៖
‑
ទស្សនាវដ្ដីកម្ពុជសុរិយា, (គ្រប់លេខ)
‑ និងឯកសារជាច្រើនទៀត
។
[1]
ជួនឃើញគេសរសេរគោរម្យងាររបស់លោក “មហាពិទូរ”
ជួនឃើញសរសេរជា “ទេពពិទូរ” ។ សូមអាននៅក្នុងទស្សនាវដ្ដីកម្ពុជសុរិយាគ្រប់លេខ ។
នៅក្នុងអត្ថបទនេះ យើងសូមប្រើគោរម្យងារជា “ទេពពិទូរ” ដូច្នេះ ។
No comments:
Post a Comment